Corsica’s History & Filitosa

Corsica heeft een lange, veelbewogen en onrustige geschiedenis. Zelden heeft het zichzelf geregeerd, vaak is er over gevochten. De vele machten die Corsica veroverden, regeerden er zonder bijzondere aandacht voor de bevolking of de welvaart. Het is vaak verwaarloosd, beschouwd als een mediterraan binnenwater en met onverschilligheid behandeld. De gevarieerde en veelzijdige geschiedenis heeft het land echter een schat aan schatten nagelaten, waaronder megalithische archeologische vindplaatsen, onneembare forten, pittoreske stadjes, gastronomische hoogstandjes en een rijke culturele identiteit. De inwoners zijn trots op waar ze vandaan komen, voelen zich op hun gemak met wie ze zijn en beschermen hun unieke eilandhuis fel.

Geschiedenis van Corsica

Het prachtige mediterrane eiland Corsica heeft een lange geschiedenis, waardoor het een aantrekkelijke bestemming is waar de reiziger veel te zien en te doen heeft. Van de oude Grieken tot de geboorte van Napoleon Bonaparte en de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog: het verleden van het eiland is zowel intrigerend als ontroerend.

Vroege kolonisten

Zoals veel eilanden in de Middellandse Zee dateert het prehistorische tijdperk van Corsica al duizenden jaren en is het gehuld in mysterie. Er wordt aangenomen dat de eerste bewoners van de regio het eiland tijdens de Mesolithische periode tot hun thuis maakten, toen reizigers uit Sardinië rond 9000 voor Christus de Straat van Bonifacio overstaken. Deze vroege nederzettingen bleven ongestoord bestaan tot de aankomst van de oude Grieken in Aleria aan de oostkust van het eiland in 566 v.Chr.

Een dergelijke heerschappij over het eiland was slechts tijdelijk. De gestage groei van het machtige Romeinse rijk nam Corsica op in zijn rijk na de Eerste Punische Oorlog in 260 voor Christus. Vanaf dat moment maakte het eiland deel uit van het rijk tot de middeleeuwen, toen de uiteindelijke ineenstorting van de Romeinse overheersing leidde tot opeenvolgende invasies door de Vandalen en de Ostrogoten.

Door de Middeleeuwen

Na de korte heerschappij van de Byzantijnen maakte Corsica deel uit van het koninkrijk van de Longobarden, voordat de controle werd overgedragen aan paus Stefanus II. In de daaropvolgende eeuwen, onder invloed van de republiek Pisa, bloeide Corsica op, waarbij tot op de dag van vandaag veel bezienswaardigheden – met name de kerken – bewaard zijn gebleven.

Het conflict keerde echter al snel terug naar het eiland, waarbij de Genuezen en de Aragons na het einde van de Pisan-heerschappij over het grondgebied met elkaar in botsing kwamen. De uiteindelijke machtsoverdracht door de Genuezen aan de Bank van Sint-Joris veroorzaakte een periode van vrede die duurde tot de Corsicaanse onafhankelijkheidsrevolutie in 1729.

Revolutie en de opkomst van Napoleon

Lasting 26 years, the battle for independence from Genoa was finally successful in 1755 and the Corsican Republic sat under the leadership of Pasquale Paoli. Later, in 1769, Corsica welcomed its most famous son to the world: Napoleon Bonaparte, who was born in the capital, Ajaccio. It was in the years that followed Napoleon’s rise to power that the Corsican relationship with France was solidified.

Corsica became a French colony in 1768. It had one of Europe’s earliest functioning democracies, but France brutally abolished that, shut down the university, and banned the indigenous language.

Moderne tijd

In de loop van de volgende twee eeuwen werd het eiland omgevormd tot een regio van Frankrijk. Maar de wrok smeulde voort. De algemene opvatting dat de Franse regering Corsica negeerde omdat het een ‘onbeduidende’ kolonie was, leidde tot de eerste opstootjes van de separatistische beweging in de jaren zeventig, toen een gewapende opstand uitbrak tegen de zogenaamde ‘koloniale heerser’ van Corsica.

De strijders drukten hun stempel en putten de Franse staat uit. In mei 1988 werd een wapenstilstand gesloten met de centrale regering. Naast het formuleren van hervormingen die bedoeld waren om Corsica een grotere politieke en economische autonomie te verlenen, liet de Franse regering ongeveer 50 vermoedelijke FLNC-terroristen vrij in Franse gevangenissen, en breidde later de amnestie van de Bastille-dag uit tot alle veroordeelde Corsicaanse terroristen. De FLNC gebruikte de wapenstilstand om zijn clandestiene militaire apparaat weer op te bouwen.

In het begin van de jaren negentig ontstonden er twee belangrijke nationalistische bewegingen nadat het Front national de libération de la Corse (FLNC) zich (gedeeltelijk) splitste als gevolg van moeilijkheden bij het verdelen van de inkomsten uit afpersing onder de leden. Elke nieuwe formatie had zijn eigen militaire en legitieme gezicht: de ex-FLNC-Canal Historique met zijn A Cuncolta Naziunalista en de ex-FLNC-Canal Habituel en zijn Mouvement pour l'autodétermination (MPA). De voormalige FLNC-Canal Historique had ook een aantal legitieme satellietorganisaties eromheen: zoals de Vakbond van Corsicaanse Boeren, de Federatie van Onafhankelijke Arbeiders, de Unie van Corsicaanse Arbeiders, enz. Nationalistische bewegingen maken ook aanzienlijk gebruik van bedrijven om om hen logistieke steun te bieden en als manier om criminele winsten wit te wassen of geld in te zamelen.

Het is nog steeds bekend dat het eiland wordt geplaagd door geweldsmisdrijven gepleegd door georganiseerde gangsters die betrokken zijn geweest bij illegale activiteiten die een enorme impact hebben gehad op de bouwsector, de ontwikkeling en de infrastructuur van het eiland. Desondanks is Corsica een toeristische hotspot geworden, met elke zomer meer dan 4 miljoen reizigers.

Corsica's tijdlijn

6000 voor Christus– de megalithische archeologische vindplaats Filitosa getuigt van de aanwezigheid van nederzettingen op Corsica minstens 8.000 jaar geleden.

C. 1.900 v.Chr– de Torreaanse beschaving vestigt nederzettingen ten zuiden van Ajaccio. Vernoemd naar hun voorliefde voor het bouwen van torens, verdwenen ze uiteindelijk rond 600 voor Christus.

566 v.Chr– De opgetekende geschiedenis van Corsica begint toen Griekse kolonisten uit Phocaea in Klein-Azië de stad Alalia aan de oostkust stichtten. Carthagers en Etrusken behouden de controle over het grootste deel van het eiland.

260 v.Chr– met het einde van de Eerste Punische Oorlog wordt Corsica een Romeinse provincie, samen met het naburige Sardinië. De Romeinen exploiteren het eiland vanwege zijn ijzer en hout, planten wijnstokken en breiden de kwelders uit. De Griekse stad Alalia wordt een belangrijke Romeinse kolonie onder de naam Aléria.

430 n.Chr– nu het Romeinse Rijk definitief in verval is, vallen de Vandalen het eiland aan en nemen het over.

522 n.Chr– Corsica wordt voor korte tijd onderdeel van het Byzantijnse rijk, maar wordt herhaaldelijk aangevallen door de Vandalen, de Ostrogoten en de Longobarden. Chaos regeert.

C. 725 n.Chr– de Lombarden nemen eindelijk de controle over Corsica over, maar niet voor lang.

774 n.Chr– Karel de Grote verovert Corsica en neemt het op in het Heilige Roomse Rijk. Het blijft onder Frankische controle, met korte onderbrekingen van de Lombardische heerschappij tot het einde van de 11e eeuw.

1077– na jaren van anarchie, gevechten tussen de adellijke familie van het eiland en oorlogen tussen de Genuezen en de Pisanen, wordt Corsica overgedragen aan de Pauselijke Staten.

1090– de paus verleent het bestuur van Corsica aan Pisa en zo begint bijna twee eeuwen Toscaanse invloed, waarvan de effecten vandaag de dag nog steeds zichtbaar zijn in de taal, het eten en de manier van leven. Corsica is verdeeld in het naar Toscane gerichte oosten, de zogenaamde Banda di Dentro (of Cismonte), en het naar het westen gerichte Banda di Fuori (of Pomonte). Terwijl de oostkant van het eiland bloeit, blijft het westen geïsoleerd en relatief achtergebleven.

1282– hoewel Corsica onder controle van Pisa staat, zijn de Genuezen het eiland regelmatig blijven aanvallen. Uiteindelijk, in 1282, delen de Genuezen de Pisanen een fatale slag toe in de Slag bij Meloria en nemen ze de controle over het eiland over. Ze blijven regeren tot 1450, hoewel de legitimiteit van hun macht wordt betwist door de opeenvolgende koningen van Aragon.

1450– in een tot nu toe ongehoorde stap staat Genua Corsica af aan zijn belangrijkste schuldeiser, de Bank of St. George.

1553– Corsica wordt binnengevallen door een gecombineerde Franse en Ottomaanse vloot, maar de grote Genuese admiraal Andrea Doria herwint het eiland. Volgens de voorwaarden van de Vrede van Cateau-Cambresis in 1559 wordt Corsica teruggegeven aan Genua. Na deze gebeurtenis bouwden de Genuezen een groot aantal torens langs de kust om het eiland te verdedigen tegen plunderende piraten.

1729– de Corsicanen komen in opstand tegen hun Genuese opperheren, een strijd die ongeveer veertig jaar zal duren voordat deze volledig zal worden opgelost.

1755– de Corsicaanse Republiek, onder leiding van Pasquale Paoli, wordt uitgeroepen. Delen van het eiland, waaronder de vestingsteden Calvi en Bonifacio, blijven echter onder Genuese controle.

1769– Corsica wordt veroverd door Frankrijk, dat het eiland in 1767 van de Genuezen had gekocht. Deze aankoop, een onwettige daad in de ogen van de Corsicaanse Republiek, wordt bekrachtigd in het Verdrag van Versailles van 1768.

1769– Napoleon Bonaparte wordt geboren in Ajaccio.

1789– Corsica is officieel opgenomen in Frankrijk

1794– Pasquale Paoli, voormalig leider van de Corsicaanse Republiek, keert terug uit ballingschap in Groot-Brittannië en het Anglo-Corsicaanse koninkrijk wordt opgericht. Na twee jaar worden de Britse terugtrekking en de Franse overheersing echter hervat.

1797– Napoleon Bonaparte wordt eerste consul van de Franse Republiek (technisch gezien de leider van Frankrijk). Hij lijkt echter niet veel nostalgie of liefde te koesteren voor het eiland waar hij geboren is, en tijdens zijn bewind wordt Corsica grotendeels verwaarloosd.

1814– Nu de Napoleontische oorlogen ten einde lopen, wordt Corsica bezet door Britse troepen, maar wordt het teruggegeven aan Frankrijk zodra de monarchie is hersteld.

1920– er wordt een separatistische beweging opgericht die oproept tot Corsicaanse autonomie. Om de zaken te verwarren roept een andere beweging op tot annexatie door Italië, een sentiment dat populairder wordt nadat Mussolini de macht in Italië heeft gegrepen.

1940– Corsica wordt opgenomen in Vichy Frankrijk

1942– Corsica wordt bezet door Italiaanse en Duitse troepen

1943– Vrije Franse troepen bevrijden Corsica in oktober en de VS vestigen daar talloze militaire luchtmachtbases.

1958– Operatie Corse: Franse parachutisten van het Algerijnse korps landen op Corsica als onderdeel van een legerstaatsgreep waarin wordt opgeroepen tot het herstel van Charles de Gaulle als president van Frankrijk. Er vinden geen gevechten plaats, maar de Franse regering treedt massaal af en De Gaulle wordt president van een nieuwe republiek.

1962– Algerije wordt onafhankelijk van Frankrijk en honderdduizenden ‘pieds-noirs’ (mensen van Franse en Europese afkomst wier families al generaties lang in Algerije wonen) verhuizen ‘terug’ naar Frankrijk. Ongeveer 18.000 mensen hebben zich op Corsica gevestigd, een daad die de langzaam brandende wrok van veel eilandbewoners jegens de Franse regering aanwakkert.

1070 voorwaarts – Waargenomen minachting tegen het Corsicaanse volk leidt tot de vorming van een steeds populairder wordende nationalistische beweging en criminele organisatie genaamd FLNC, waarvan de militaire vleugel herhaaldelijk in botsing komt met de politie en de Franse strijdkrachten. Dit markeert het begin van het tijdperk van geweld dat tot op de dag van vandaag voortduurt.

Filitosa, de neolithische schat van Corsica

Denk aan deMoai, die beroemde beelden op Paaseiland, en je krijgt een idee van wat je kunt verwachten als je de fascinerende megalithische vindplaats Filitosa, in het zuidoosten van Corsica, bezoekt. De site, die pas in 1948 werd opgegraven, blijft archeologen en historici met een groot aantal onbeantwoorde vragen over de prehistorie van Corsica voorleggen.

Wat bekend is, is dat Filitosa min of meer continu bewoond werd vanaf het 9e millennium voor Christus tot de 3e eeuw voor Christus, toen Corsica onder Romeinse controle kwam. Deze lange geschiedenis van nederzettingen blijkt uit een grote verscheidenheid aan archeologische vondsten die tot een duizelingwekkend aantal verschillende perioden behoren: eenvoudige houten werktuigen uit het Mesolithicum, vuurstenen werktuigen, keramiek, megalieten en slijpstenen uit de Neolithische periode, en bijlen, steen- gebouwde torens en gebeeldhouwde menhir-beelden uit de bronstijd (om er maar een paar te noemen).

De belangrijkste en meest mysterieuze vondsten zijn 16 gebeeldhouwde granieten menhirbeelden, drie prehistorische torens en een gebied met stenen huizen.

De menhirbeelden leidden een dubbelleven. De oorspronkelijke, eenvoudige megalieten dateren uit ongeveer 4000 voor Christus. Hun betekenis is ondoorgrondelijk, maar rond 1200 voor Christus kregen velen van hen een make-over. Menselijke kenmerken (gezichten, schouders, armen, enz.) en wapens (zwaarden, dolken en helmen) werden in hun granieten gevels uitgehouwen, waardoor ze in krijgershelden of mogelijk goden veranderden. Het is een onvergetelijke ervaring om deze figuren tegen te komen terwijl je door de site slentert.

De stenen torens en huizen dateren ook uit ongeveer 1200 voor Christus en bevatten fragmenten van vernielde menhirs. Archeologen proberen nog steeds het exacte doel van de torens vast te stellen, maar de meesten geloven dat het eenvoudige wachttorens waren, bolwerken voor het opslaan van waardevolle spullen of oogsten, of ontmoetingsruimten voor religieuze rituelen.

Een museum, geopend in 2016, herbergt een verscheidenheid aan archeologische vondsten en informatie over de site, terwijl een brasserie-bar ter plaatse verfrissingen biedt voor degenen die een megalithische trek of dorst hebben gekregen.

Een bezoek aan Filitosa wordt van harte aanbevolen, niet alleen vanwege de unieke historische betekenis – kinderen zullen dol zijn op de menhir-beelden en volwassenen zullen zich verbazen over de ouderdom der dingen, maar ook vanwege de natuurlijke schoonheid van de omgeving tussen de golvende groene heuvels in het zuidoosten Corsica.