Geschiedenis van Saint-Tropez: Piraten en schilders

While Saint-Tropez was put on the international jetset destination map by Brigitte Bardot En the celebrities that followed, het heeft een lange en interessante geschiedenis die veel verder teruggaat dan de jaren 50. De huidige vorm van de stad werd niet alleen gevormd door beroemdheden, maar door de eeuwen heen door haar zeevaarders. Dankzij haar vissers, kapiteins en bemanningen was Saint-Tropez beroemd in alle havens ter wereld, en als gevolg daarvan lieten enkele van de meest bewonderde zeelieden uit de geschiedenis hun anker vallen in deze charmante stad.

The Headless Man

In the year 68, Saint-Tropez and the towns of Grimaud and Cogolin all got their name from a crazy incident involving a headless man, a rooster, and a dog. You can read the amazing story here.

An Abandoned St Tropez Gets New Life

Net als veel andere parochies in de Provence was Saint-Tropez door haar inwoners verlaten na oorlogen, epidemieën en hongersnoden – de drie plagen van de middeleeuwen. In 1470 organiseerde de edelman Raphael de Garessio de herbevolking van Saint-Tropez op verzoek van Jean Cossa, de feodale heer van de Golf van Grimaud.

The first Tropezians arrived from Italy or nearby villages, and they built their houses around the partially demolished castle tower, which is now the Chateau Suffren on the Place de la Mairie . It was initially a small village with only three streets: rue du Portalet, rue du Puits, and rue Saint-Esprit, all of which still exist today.

The Port and the Decimation of the Seabed

De haven van Saint-Tropez ontwikkelde zich geleidelijk en overtrof de nabijgelegen haven van Cavalaire, die al sinds de oudheid actief was. De stad maakte een opmerkelijke groei door in de 16e eeuw en trok zowel zeelieden als kooplieden aan.

A century passed before the lands located between the sea and the towns of Gassin En Ramatuelle begon te worden verbouwd. Wijngaarden domineerden in die mate dat de hoeveelheid geproduceerde wijn al snel groter werd dan wat de lokale bevolking nodig had. De inwoners van Tropez, die al uitzicht hadden op zee, begonnen de wijn te exporteren naar de Provence en de havens van Italië. De zeelieden exporteerden ook alles wat het Massif des Maures te bieden had, zoals hout, kurk en kastanjes.

In de jaren 1540 werden Tropeziaanse koraalverzamelaars per boot vanuit Marseille gerekruteerd om dit 'rode goud' voor de kust van Noord-Afrika te vangen. Hoewel deze oogst extreem en permanent schadelijk was voor het zeeleven, droeg de koraalindustrie verder bij aan de verrijking van de stad, die tegen het einde van de 16e eeuw bijna 4000 inwoners telde.

Pirates, Fear and Slavery

In de jaren 1510 waren piraten, bekend als 'de gebroeders Barbarossa' (van wie er één bekend werd als "Rode Baard"), in dienst van de sultan van Constantinopel. Zij waren de aanstichters van decennialange islamitische piraterij langs de christelijke kusten, en Saint-Tropez ontkwam niet aan deze plunderingen.

This menace was the main reason for the development of the “milice bourgeoise”, the part-time militia that still exists today in the form of the Corps de Bravade. Initially, this civil guard was commanded by the lord or by an ‘honorable man’ in the absence of the lord. From the 1510s onwards, the lord, who did not often reside in Saint-Tropez, gradually abandoned his military obligations. In 1558, the municipal authorities decided to compensate for this void and took charge of the town’s defense by appointing a “town captain” each year.

Despite the dangers of piracy, the 16th century was still a century of growth for the town and its residents. However, the following century would be a century of crisis…

De mooie periode van groei begon in de 17e eeuw te vertragen. De piraterij was op zijn hoogtepunt en een groot deel van de Tropezische vloot werd buitgemaakt. Uit de archieven blijkt dat tussen 1607 en 1625 22 schepen, eenmastboten en barkassen door de Barbarijse piraten in beslag werden genomen of verbrand. De stad verarmde en verloor bijna 1500 inwoners. De slecht gebaggerde haven vulde zich geleidelijk met slib.

De situatie leek halverwege de eeuw net zo rampzalig. Tegen de jaren 1660 was de vloot teruggebracht tot een paar eenmasters en kleine vissersboten. Maar zoals alle crises ging ook deze voorbij en tegen het einde van de eeuw was er een herstel op gang gekomen.

A New Empire

De 18e eeuw werd gekenmerkt door een nieuwe periode van ontwikkeling, toen veel inwoners van Tropez zich tot het Ottomaanse Rijk wendden. De Turken hadden geen controle meer over de zeeën en zagen hun maritieme handel afnemen. Voor hen was de enige oplossing het charteren van schepen van de koning van Frankrijk, hun enige bondgenoot in de Middellandse Zee dankzij het vredesverdrag tussen Frans I en Suleiman de Grote in 1536.

Strange as it may seem, since this confrontation unfolded between Christians and Muslims, it was the Provencal ships, and in particular the Tropezian ones, that ensured the maritime safety of the goods and people of the Turkish Empire. Some of these sailors would become the heads of great sea-faring dynasties.

Het was een onderneming die de ervaring van de zeelieden uit dit kleine Provençaalse stadje vereiste. Net als andere schepen langs de Provençaalse kust, dienden de Tropezische zeelieden de onderdanen van de sultan door goederen en mensen door het hele rijk te vervoeren. De lokale zeelieden voerden deze kusthandel voornamelijk uit in het oostelijke deel van de Middellandse Zee en brachten vaak de helft van hun leven in het oosten door.

War, and Battles for Thrones…

De 18e eeuw werd ook gekenmerkt door het maritieme dienstplichtprogramma "Systeme des Classes". Deze praktijk, ingevoerd door Jean-Baptiste Colbert tijdens het bewind van Lodewijk XIV aan het einde van de vorige eeuw, hield in dat de staat Franse zeelieden rekruteerde op basis van de behoeften van de koninklijke marine. De koninklijke schepen hadden dan ook bemanningen bestaande uit vissers, scheepswerfarbeiders en handelszeelieden, allen onder toezicht van officieren die voornamelijk uit de adel kwamen.

Met ongeveer twee derde van de manschappen die betrokken waren bij maritieme activiteiten, was Saint-Tropez een vruchtbare bodem voor het rekruteren van zeelieden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zovelen van hen naar Toulon werden geroepen om aan boord te gaan van oorlogsschepen. Er waren meer dan 200 Tropeziërs aanwezig bij de Slag bij Vélez-Málaga in 1704, tijdens de Spaanse Successieoorlog, toen Frankrijk Filips V – de kleinzoon van Lodewijk XIV – steunde tegen de andere Europese aanspraken op de Spaanse troon.

It is difficult to overstate the role of Saint-Tropez in the French royal navy. Some battles involved 10% of the town’s population and more than 60% of its active sailors. More than 500 local sailors took part in the American War of Independence from 1778 to 1784, while more than a 100 were involved in the tragic Battle of the Nile between the British and French fleets in 1798. There were also more than 70 local men present off the coast of Crimea during the Crimean War in 1854. Despite the decline in the number of sailors, many locals were still in navy uniforms during the two world wars.

The Decline and Rebirth of St Tropez

The 19th century was marked by a certain decline, one that Eugene Sue illustrates vividly, and with a touch of irony, in his novel The Salamander: "Het stille en oude Saint-Tropez, de thuisbasis van een dappere admiraal, van de edele Suffren! Alles wat er nog over is van uw vroegere pracht zijn deze twee torens, rood gekleurd door een brandende zon, gebarsten en verwoest, maar versierd met groene klimopkronen en guirlandes van blauwbloeiende winde... En ook u, arme haven van Saint-Tropez, we kunnen medelijden met u hebben! Want het zijn niet langer die razende schepen met scharlakenrode banieren die voor anker liggen in uw verlaten wateren; nee, het is soms een zwaar koopvaardijschip of een magere sloep; en als het geluk het toelaat, stort een dunne schoener, met een smal lijfje zo strak als een bij, in de beschutting van uw golfbreker in, en de hele stad raakt in rep en roer."

Eugene Sue voelde dat er een bladzijde in de geschiedenis van de stad werd omgeslagen. De glorieuze reizen in dienst van de Turken waren beslist een vage herinnering. Maar hoewel Eugene Sue een verlicht kenner van de maritieme geschiedenis was, leek hij over het hoofd te zien dat er nog steeds talloze mannen over de wereldzeeën voeren, van de kusten van Afrika tot West-Indië.

Toen zijn roman in 1832 verscheen, zocht Saint-Tropez naar een toekomst, en het zou de vitaliteit van de Annonciade-scheepswerven zijn die halverwege de eeuw de glorie van de stad hielp herstellen. Terwijl de scheepswerven in La Ciotat en La Seyne zich specialiseerden in de bouw van stoomschepen met stalen romp, voldeed Saint-Tropez aan de vraag naar houten zeilboten. De inwoners van Tropez bouwden steeds grotere boten. Hun brikken en driemasters zouden roem verwerven in de zuidelijke havens van het land, en de bouwers van de inwoners van Tropez verkochten hun boten aan kapiteins van Agde tot Antibes.

While the second half of the 19th century saw many Tropezians gradually turn away from the sea, there was still a considerable number pursuing the trade of their ancestors. They passed through the Strait of Gibraltar aboard large three-masted ships that traveled from the Indian Ocean to the South China Sea, navigated the African coasts from Goree to Zanzibar, and frequented the ports of Havana, New York, Valparaiso, or San Francisco.

Reizigers die Saint-Tropez bezochten, merkten vooral de vissers op die dagelijks naar de kade terugkeerden om hun netten te drogen en te repareren, terwijl hun vrouwen de vis verkochten. Ze waren zich niet bewust van het volledige verhaal achter het leven van deze zeevaarders. Zo ontstond de mythe van dit charmante vissershaventje, ook al hadden kapiteins uit Saint-Tropez tot in de jaren 1920 het bevel over enkele van de beste schepen van de Franse koopvaardij.

Tegelijkertijd begon het stadje rustzoekers aan te trekken. Emile Ollivier, de laatste premier van Napoleon III, baande de weg en bezweek al in 1862 voor de charmes van Saint-Tropez. Aan het einde van de eeuw volgde Octave Borrelli, de voormalige gouverneur van Egypte, die een groot kasteel liet bouwen dat nog steeds zijn naam draagt.

The Fashionable and Artistic Crowd

The South of France has famously enjoyed a long association with a gamut of talented painters who have all flocked to the region to seek inspiration from the Provencal colors, light and views. Saint Tropez has been a particular favorite among great artistic masters such as Matisse, Picasso and Signac who all came to the sleepy fishing village at some point in their career and were inspired to create some of their best works.

De geschiedenis van de schilders in de stad is bekend, maar er waren ook schrijvers, en na de Eerste Wereldoorlog arriveerden de filmmakers, die zich vestigden in Saint-Tropez en rond de Golf. Zo veranderde Saint-Tropez opnieuw van gezicht.

Soon the little port became very fashionable, and in 1926 the celebrated showman and Parisian theater manager Leon Volterra moved in and acquired what became Chateau Volterra. Monsieur Léon Volterra was a larger-than-life theater impressario from Paris who, during a visit to Saint-Tropez, which already a gathering place for the stars of the day, was swept off his feet by a local siren, Simone, a fisherman’s daughter. They were married within the year.

Toen Léon Volterra in 1936 tot burgemeester van Saint-Tropez werd gekozen, had hij weinig tijd voor zijn officiële taken en liet hij de zaken over aan Simone's bekwame handen. "De burgemeesteres", zoals ze bekend werd, was een populaire figuur in de regio, een onvermoeibare promotor van het culturele leven en, duidelijk, een onvermoeibare gastvrouw.

The Volterra’s marriage fell apart shortly after the war but Madame Volterra remained at the Château, selling off parcels of land to make ends meet. She continued to welcome actors, painters and writers to the Château, and each year at Christmas, threw it open to the entire village of Ramatuelle. In later years, she became an ardent supporter of the village’s annual open-air theater festival at which, until her death in 1989, she occupied a front-row seat for every performance.

Many films would be shot in the town. Some directors would come to tell a story set in Provence, such as Jean Choux, who shot La Servante (“The Servant”) in 1929. Jean Godard’s film Pour un soir…! (“for a night”), which was shot in the town in 1931, magnificently illustrates the Saint-Tropez of the Roaring Twenties, a Saint-Tropez that would only last a few more years. From 1935 to 1941, Volterra became mayor of Saint-Tropez, making the town even more notoriously glamorous.

After the Second World War, Saint-Tropez would become more fashionable than ever. The filmmakers returned and in 1955 the film And God Created Women was released and caused quite the controversy (here’s the complete story about that).

Vanaf dat moment kende de hele wereld, uit alle lagen van de bevolking, Saint-Tropez als een glamoureuze bestemming waar de nieuwste mode werd tentoongesteld en waar meesterwerken en geliefde B-films werden opgenomen.

Today

Nowadays, it’s impossible not to notice the parking lot full of European luxury cars as well as the easy-on-the-eyes crowd. If lucky, one can easily spot the likes of Beyonce, Angelina Jolie, Naomi Campbell, Kate Moss, Ralph Lauren, and other A-list celebrities.

To this day, the port remains the most famous marina in the world, and the peninsula remains, despite real environmental degradation due to overcrowding, one of the most preserved and least artificial corners in the South of France. It is clear that behind this festive, celebrated image lies a rich and more intimate history: that of the Tropezians who, generation after generation, have made the Saint-Tropez of today.

Meer willen? Read our guide to St-Tropez’s A-list history, the crazy story about the headless man the town is named afteren leer over the scandal that made St-Tropez famous.